द्धन्द्धकालका घटना छानविन गरेर मेलमिलापको नीति कार्यन्वयन गर्ने सम्झौता गर्ने तर संझौताको कारक पक्ष काँग्रेसलाई एक्ल्याएर कम्युनिष्टले शासन गर्ने गलत पक्षको कारण परिवर्तनको वाहक माओवादी विरुद्ध अदालत समेत प्रयोग भएको छ । माओवादी कमजोर भएको युरोपेली युनियनको डलरले हो । जातीय द्धन्द्ध चर्काउने जातीय राज्य वाँडने दलितको हक दिलाउने एजेण्डा त माओवादीले नै ल्यायो । त्यसको फाइदा काँग्रेस एमालेले लिए माओवादीलाई आतंककारी नै बनाए ।
यसपटक माओवादी विभाजनको असर देखियो । जव सर्वोच्चमा रिट पर्यो तव माओवादी आन्दोलनका घटक झस्केका हुन् । यसरी घेरावन्दीमा पारेपछि माओवादीहरु झस्केका हुन । शान्ती प्रकृयाको प्रमुख घटक नेपाली काँग्रेस हो । एमाले साँक्षी थियो । त्यो वेला माधव नेपालले पार्टीको नेतृत्व लिएका थिए । केपी ओली त्यहाँ दलगत रुपमा सहभागी नभएकाले उनलाई माओवादीसँग मिल्नु र छुट्टीनुमा स्वाद छैन । वृस्तृत शान्ती प्रकृयका विषय टुंगोमा पुर्याउने काम सत्य निरुपण तथा मेलमिलाप सम्वन्धी आयोगलाई पूर्णता नदिने खेल एकातिर छ भने आयोगमा जाने चरित्रहरु मुलुकको हित भन्दा द्धन्द्ध चर्काउने मानसिकतावाट प्रेरित थिए । राजनीतिक रुपमा सत्ताका लागि सहमति र सहकार्य गर्ने तर शान्ती प्रकृयाका कामलाई वास्ता नगर्नेहरुवाट यस्ता विवाद जारी राखेर नेपालमा द्धन्द्ध चर्काउने काम भएका छन् ।
संक्रमण कालिन न्यायको विषय सवै दलको वरावरी हुनुपर्छ । सरकारमा जाँदा सवैलाई सवै चाहिन्छ । गणतन्त्र र संघियता विरोधी राप्रपालाई समेत साथमा लिएर एमाले सरकारमा जान रुचाउँछ । परिवर्तन प्रति नेकपा एमाले र त्यसको नेतृत्वको रुची देखिंदैन । जव राष्ट्रवादको नाउँमा राजनीति गरिन्छ भने त्यहाँ निष्ठा र त्याग जोडिनु पर्छ । अहिले एमालेमा त्यो छैन । एमालेको ओली समूह माओवादी प्रति पूर्वाग्रही छ । ओलीको कार्यकाल भर वाम एकता सम्भव छैन । गल्ती माओवादीकै हो । त्यहाँ पनि निष्ठा र त्यागको कुरा ओझेलमा परेको छ । जो मन्त्री भए उनैकै भाई छोरा भतिजा पीए राख्ने घुस वटुल्ने काम भएका छन् । कार्यकर्ता जनयुद्धका लडाकूलाई त अध्यक्ष प्रचण्डले पनि महत्व दिएका छैनन । किन विभाजीत भएका हुन मोहन वैद्य र विप्लप ? हिजो प्रचण्ड सर्वाहारा वर्गवाट कुलिन वर्गमा रुपान्तरण भयो भन्ने मोहन वैद्य र नेत्र विक्रम चन्द कुन वर्गको नेतृत्व गर्दैछन । तीनका पछाडिका सीपी गजुरेल र खडग वहादुर विक कतावाट परिचालित छन कताको हण्डी खान्छन ? चन्द र वैद्य इमान्दार भएर हुदैन ।
अहिले फरक फरक गुट वनाएर वस्दा वडा तहमा समेत चुनाव जित्न नसकेको उदाहरण त नेत्र विक्रम चन्दको गृहगाँउ रोल्पामा पनि देखियो । एउटा नेता आफ्नै गाँउमा पराजीत हुन्छ भने त्यसले देशको नेतृत्व कसरी लिन्छ ? त्यस कारण हिजोका माओवादी जो छरिएका छन तिनले आँखा चिम्लेर एक हुने संकल्प गर्नु पर्दछ । माओवादीलाई छुट्टै धातुको हो भन्ने डा. वावुराम भट्टराई किन समाजवादी पार्टी भन्दैछन ? डा. भट्टराईद्धारा पार्टी बन्दैन । नयाँ शक्तिको तामझाम सवैले देखियो । चुनावको वेला काँग्रेसलाई संघिय संसदको टिकट छाडेर आँफू प्रदेशमा वस्ने र पैसा लिने काम भएकै हो । अहिले डा. भट्टराईले संसद वन्न रुची देखाएनन । राजनीतिमा कम्युनिष्टहरुले निष्ठा र त्याग छाडदै गएका छन भने काँग्रेसवाट त्यस्तो खोजेर पाँइदैन ।
कम्युनिष्ट भनेको छ जातिवादी शैली प्रस्तुत गर्न माओवादैकै देव गुरुङ, सुरेश आलेहरु लागेका हुन । जनयूद्धकालको खोजेर पाइन्छ । कोशी, गण्डकी, लुम्वीनी, कर्णाली, र सुदुर पश्चिम प्रदेशको नामाकरण गर्दा परिवर्तनको झल्को मधेस प्रदेश वाहेकमा भएन । एमालेलाई जातीय पहिचानको रुची थिएन । नेपाली काँग्रेसलाई त्यसको मिठास र स्वाद थिएन । माओवादी शक्ति तयार थियो र पहिलो संविधान सभावाट संविधान जारी गर्न सफल हुन्थ्यो भने उसका लिम्वुवान, कोचिला, नेवा, तमुवान, मगरात, खर्साङ जस्ता राज्यको कल्पनाले स्थान पाउथे । तर शक्ति क्षयीकरण गर्दै जाने सत्तामा पुग्दा लुटदै जाने भएपछि कसरी आउँछ माओवादीको योजना ? आज जसरी आतंक सिर्जना गरियो यसको कारक भनेकै माओवादीको विभाजनमा रमाएर दोस्रो संविधानसभामा माओवादीका विरुद्ध एमाले र काँग्रेसलाई मत विक्री गर्ने सिद्धान्त निष्ट वनेका माओवादी विभाजनकारीको देन हो । भाँडीएपछि कमजोर भईन्छ शत्रुले पेल्छ भन्ने हेक्का भयो कि भएन ? माओवादीका नेता थुनाएर समस्याको समाधान हुदैन । देशलाई द्धन्द्धमा फसाउने जे खेल खेलिदैछन त्यसले झन भयावह रुप लिन सक्छ । त्यसैले सचेतना तीनले अपनाउनु पर्छ जो संसदीय सेरोफेरोका नायक सहनायक भएका छन् ।